Chất chống oxy hóa có mặt ở khắp mọi nơi và dễ dàng được tìm thấy ở các sản phẩm hữu cơ cũng như nhân tạo. Tận dụng tốt lợi ích của chất này mang đến nhiều lợi ích về mặt sức khỏe cho cơ thể.
Chất chống oxy hóa được cho là “thần dược” tự nhiên giúp chống viêm. chống ung thư và bảo vệ gan hiệu quả. Vậy thực tế chất chống oxy hóa là gì và làm thế nào để tối ưu hóa lợi ích của chất này đối với cơ thể?
Chất chống oxy hóa là những chất có thể ngăn ngừa hoặc làm chậm thiệt hại cho các tế bào gây ra bởi các gốc tự do, các phân tử không ổn định mà cơ thể tạo ra như một phản ứng với môi trường và áp lực khác. Các nguồn chất chống oxy hóa có thể là tự nhiên hoặc nhân tạo. Một số thực phẩm có nguồn gốc thực vật được cho là giàu chất chống oxy hóa. Cơ thể cũng sản xuất một số chất chống oxy hóa, được gọi là chất chống oxy hóa nội sinh. Chất chống oxy hóa đến từ bên ngoài cơ thể được gọi là ngoại sinh.
Các gốc tự do là các chất thải được sản xuất bởi các tế bào khi cơ thể xử lý thức ăn và phản ứng với môi trường. Nếu cơ thể không thể xử lý và loại bỏ các gốc tự do một cách hiệu quả, có thể dẫn đến stress oxy hóa. Điều này có thể gây hại cho các tế bào và chức năng cơ thể. Các gốc tự do còn được gọi là các loại oxy phản ứng (ROS). Các yếu tố làm tăng sản xuất các gốc tự do trong cơ thể có thể là bên trong, chẳng hạn như ô nhiễm, tiếp xúc với tia cực tím và khói thuốc lá.
Nếu các gốc tự do không được đào thải có thể dẫn đến bệnh tim, ung thư, viêm khớp, đột quỵ, bệnh hô hấp, suy giảm miễn dịch, khí phế thũng, bệnh Parkinson và các tình trạng viêm hoặc thiếu máu cục bộ khác. Chất chống oxy hóa được cho là giúp trung hòa các gốc tự do trong cơ thể chúng ta, và điều này được cho là giúp tăng cường sức khỏe tổng thể.
Các hoạt động và quá trình có thể dẫn đến stress oxy hóa bao gồm:
Bổ sung đầy đủ chất chống oxy hóa được cho là làm giảm những rủi ro này. Theo một nghiên cứu: "Chất chống oxy hóa đóng vai trò là người nhặt rác triệt để, người cho hydro, người cho điện tử, chất phân hủy peroxide, chất khử oxy nhóm đơn, chất ức chế enzyme, chất hiệp đồng và chất khử kim loại." Một nghiên cứu khác đã chỉ ra rằng bổ sung chất chống oxy hóa có thể giúp giảm thị lực do thoái hóa điểm vàng do tuổi tác ở người già.
Có hàng trăm và có thể hàng ngàn chất có thể hoạt động như chất chống oxy hóa. "Chất chống oxy hóa" không thực sự là tên của một chất, mà nó mô tả những gì một loạt các chất có thể mang lại lợi ích cho cơ thể. Ví dụ về các chất chống oxy hóa đến từ bên ngoài cơ thể bao gồm:
Flavonoid, flavones, catechin, polyphenol và phytoestrogen là tất cả các loại chất chống oxy hóa và chúng đều được tìm thấy trong thực phẩm có nguồn gốc thực vật. Mỗi chất chống oxy hóa phục vụ một chức năng khác nhau và không thể thay thế cho nhau. Đây là lý do tại sao điều quan trọng là có một chế độ ăn uống đa dạng.
Các nguồn chất chống oxy hóa tốt nhất là thực phẩm có nguồn gốc thực vật, đặc biệt là trái cây và rau quả. Thực phẩm có chất chống oxy hóa đặc biệt cao thường được gọi là "siêu thực phẩm" hoặc "thực phẩm chức năng". Để có được một số chất chống oxy hóa cụ thể, hãy cố gắng thêm vào trong chế độ ăn uống của bạn:
Các thực phẩm khác được cho là nguồn chất chống oxy hóa tốt bao gồm:
Điều đáng ghi nhớ là, trong khi các nghiên cứu liên kết việc tiêu thụ trái cây và rau quả với sức khỏe tổng thể tốt hơn lại không có chứng minh nào rõ ràng về việc bao gồm hoạt động của các chất chống oxy hóa. Ngoài ra, cần thận trọng về việc bổ sung quá nhiều
Các gốc tự do có liên quan đến một loạt các bệnh, bao gồm bệnh tim, ung thư và giảm thị lực, nhưng điều này không có nghĩa là việc tăng lượng chất chống oxy hóa sẽ ngăn ngừa các bệnh này. Chất chống oxy hóa từ các nguồn nhân tạo có thể làm tăng nguy cơ của một số vấn đề sức khỏe. Do đó, điều quan trọng là tìm kiếm các nguồn chất chống oxy hóa tự nhiên, dưới dạng một chế độ ăn uống lành mạnh.
Tiêu thụ trái cây và rau quả có liên quan đến tỷ lệ thấp hơn của các bệnh mãn tính, và chất chống oxy hóa có thể đóng một vai trò trong đó. Tuy nhiên, không chắc rằng việc tiêu thụ thêm chất chống oxy hóa, đặc biệt là trong thực phẩm chế biến sẵn sẽ mang lại lợi ích đáng kể.
Ngoài ra, bất cứ ai xem xét việc bổ sung chất chống oxy hóa nên tham khảo ý kiến của chuyên gia dinh dưỡng trước bởi cái gì quá nhiều và không tự nhiên đều không mang lại lợi ích sức khỏe bền lâu.